EU pakt ontbossing en aantasting van bossen aan
DUURZAAMHEID "priorità numero uno" in VALUE CHAINS van ORGANISATIES.
Onlangs berichtte ik over de Europese en Amerikaanse beleidsinitiatieven die ondernemingen verplicht stellen om hun ecologische en sociale voetafdruk (en voortgang) te openbaren in duurzame verslaglegging [Duurzaamheid: zie referenties].
Na het schrijven ben ik op onderzoek gegaan naar welke uitdagingen nog onderweg zijn en wat de impact zal zijn op de bedrijfsvoering en toeleveringsketens (productie, distributie, logistiek) van bedrijven.
Overheden zijn volop bezig met beleidsmaatregelen, die uw ecologische en sociale voetafdruk verbeteren, in wet- en regelgevingen te vervatten. Dat gaat niet zonder slag of stoot en gaat u zeker niet in de koude kleren zitten.
Alle maatregelen die de komende jaren op bedrijven afkomen schreeuwen om transparantie, traceerbaarheid en zichtbaarheid in waarde- en toeleveringsketens, zowel stroomop- als stroomafwaarts. Maatregelen die niet zonder nieuwe vormen van registratie-, management- en rapportagesystemen kunnen.
Zo ook de nieuwe verordening, die ontbossing (deforestation) en aantasting (degradation) van bossen wereldwijd, moet gaan uitbannen.
Voor het welslagen van deze verordening speelt elektronische overdracht van zorgvuldigheidsverklaringen met de douane en tussen de douane en andere autoriteiten bij het in het "vrije verkeer brengen" of "uitvoeren" van producten een belangrijke rol.
De Raad van Europa en het Europees Parlement sluiten een voorlopig akkoord om ontbossing (deforestation) en aantasting (degradation) van bossen wereldwijd te verminderen.
De Raad van Europa en het Europees Parlement hebben op 6 december 2022 een voorlopig politiek akkoord bereikt over een nieuwe verordening ter bestrijding van wereldwijde ontbossing en aantasting van bossen.
De verordening heeft als doel het weren van producten op de Europese markt die verband houden met illegale productie en ontbossing .
Het akkoord moet ertoe bijdragen dat de uitstoot van broeikasgassen en het verlies aan biodiversiteit wordt teruggedrongen.
“De EU is een grote gebruiker van en handelaar in grondstoffen die een aanzienlijke rol spelen in ontbossing, zoals rundvlees, cacao, soja en hout. De nieuwe regels zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat wanneer consumenten deze producten kopen, ze niet bijdragen aan de verdere aantasting van bosecosystemen. De bescherming van het milieu in de hele wereld, inclusief bossen en regenwouden, is een gemeenschappelijk doel voor alle landen. De EU is bereid haar verantwoordelijkheid te nemen.” — Marian Jurečka, Tsjechisch minister van Milieubeheer
zorgvuldigheidseisen
Het akkoord stelt strenge zorgvuldigheidseisen vast voor alle marktdeelnemers en handelaren die de volgende grondstoffen op de EU-markt plaatsen, beschikbaar stellen of exporteren: palmolie, rundvlees, hout, koffie, cacao, rubber en soja.
De eisen zijn ook van toepassing op een aantal afgeleide producten, zoals chocolade, meubels, bedrukt papier en geselecteerde derivaten op basis van palmolie (die bijvoorbeeld worden gebruikt als bestanddeel in verzorgingsproducten).
In bijlage I van de verordening staan de rubrieken van het geharmoniseerd systeem die onder de verordening vallen.
benchmarkingsysteem
De Raad en het Parlement zijn eveneens overeengekomen een benchmarkingsysteem op te zetten, waarmee aan derde landen en EU-landen een risiconiveau wordt toegekend met betrekking tot ontbossing en bosdegradatie (laag, standaard of hoog).
Het risicocategorie bepaalt het niveau van specifieke verplichtingen voor marktdeelnemers en autoriteiten van de lidstaten om inspecties en controles uit te voeren.
Hierdoor kan er beter toezicht worden gehouden op landen met een hoog risico en kunnen vereenvoudigde zorgvuldigheidsverplichtingen worden vastgesteld voor landen met een laag risico.
Marktdeelnemers die grondstoffen en producten inkopen uit landen, of delen daarvan, met een laag risico dat desbetreffende grondstoffen in strijd met deze verordening zijn geteeld, geoogst of geproduceerd, moeten aan minder verplichtingen worden onderworpen en hebben bijgevolg minder nalevingskosten en administratieve lasten.
Grondstoffen en producten uit landen met een hoog risico, of delen daarvan, moeten aan verscherpte controles door de bevoegde autoriteiten worden onderworpen.
producten traceren tot aan het stuk land waar deze zijn geproduceerd
De belangrijkste oorzaak van wereldwijde ontbossing en bosdegradatie is de uitbreiding van landbouwgrond, die verband houdt met de productie van de grondstoffen die onder het toepassingsgebied van de verordening vallen.
Zodra de nieuwe regels van kracht zijn zullen marktdeelnemers en handelaren moeten aantonen dat producten, die zij importeren of exporteren, zijn geproduceerd op grond die na 31 december 2020 niet meer is ontbost of aangetast.
De strenge zorgvuldigheidseisen betekenen dat marktdeelnemers en handelaren de producten die ze verkopen moeten traceren tot aan het stuk land waar deze zijn geproduceerd.
zorgvuldigheidsverklaringen worden verplicht
Het is verboden om grondstoffen en producten die onder het toepassingsgebied van de verordening vallen en er niet aan voldoen, in de Europese Unie in de handel te brengen, op de markt van de Europese Unie aan te bieden of uit de markt van de Europese Unie uit te voeren (exporteren).
Marktdeelnemers worden verplicht om de conformiteit van desbetreffende grondstoffen en producten aan te tonen door het indienen van zorgvuldigheidsverklaringen.
Voor grondstoffen en producten die onder de regeling "in het vrije verkeer brengen" of "ten uitvoer" worden geplaatst, moet, met het oog op de noodzakelijke nauwe samenwerking tussen de douaneautoriteiten en de bevoegde autoriteiten, in de douaneaangifte naar de zorgvuldigheidsverklaring worden verwezen.
éénloketomgeving voor het indienen van zorgvuldigheidsverklaringen via douane aan andere bevoegde autoriteiten
Om de controles van desbetreffende grondstoffen en producten die de markt van de Europes Unie binnenkomen of verlaten, te optimaliseren en te vereenvoudigen, gaan elektronische interfaces worden opgezet die automatische gegevensoverdracht tussen douanesystemen en het informatiesysteem van de bevoegde autoriteiten mogelijk maken.
De éénloketomgeving van de Europese Unie voor de douane is het beste instrument om dergelijke gegevensoverdrachten te ondersteunen.
Gezien de kleine verschillen tussen de gegevens die respectievelijk in de douaneaangifte en de zorgvuldigheidsverklaring moeten worden aangegeven, is het bovendien passend ook een benadering voor gegevensoverdracht van ondernemingen naar overheden voor te stellen, waarbij handelaren en marktdeelnemers de zorgvuldigheidsverklaring voor een desbetreffende grondstof of een desbetreffend product beschikbaar stellen via een nationale éénloketomgeving voor de douane en deze verklaring automatisch wordt doorgestuurd naar het informatiesysteem dat door de bevoegde autoriteiten wordt gebruikt.
bescherming van de rechten van kwetsbare lokale gemeenschappen
Het akkoord houdt ook rekening met mensenrechtenaspecten die verband houden met ontbossing, waaronder het recht op vrije, voorafgaande en geïnformeerde toestemming van inheemse volken.
vervolgstappen
Over twee jaar zal worden beoordeeld of er nog meer producten in het akkoord moeten worden opgenomen.
European Green Deal
De Europese Green Deal is het antwoord van de Europese Commissie op de klimaatveranderingen en milieuaantasting die de toekomst van Europa en de wereld op het spel zetten. Onderstaande diagram geeft de verschillende elementen van de Green Deal weer.
The Green Deal. Source: COM(2019) 640 final
De Europese Commissie wil met de Green Deal de Europese Unie omvormen tot een eerlijke en welvarende samenleving met een moderne, grondstoffenefficiënte en concurrerende economie met als doelen:
De Green Deal omvat beleidsinitiatieven rond klimaat, milieu, energie, vervoer, industrie, landbouw en duurzame financiering, die nauw verweven zijn met elkaar en de Europese Unie moeten helpen met het bereiken van klimaatneutraliteit in 2050.
Om dat doel te realiseren heeft de Europese Commissie, de voorbije jaren, een reeks van aanpassingen van het klimaat-, energie-, vervoers- en belastingbeleid voorgesteld. Deze aanpassingen moeten het mogelijk maken om in 2030 netto 55% minder broeikasgassen uit te stoten dan in 1990.
Daarbij wordt ingezet op een holistische en sectoroverschrijdende aanpak: alle relevante beleidsterreinen moeten bijdragen tot het uiteindelijke klimaatdoel.
Referenties
✅ De Europese Commissie en Amerikaanse Regering maken DUURZAAMHEID "priorità numero uno" (15 december 2022)
✅ Council and Parliament strike provisional deal to cut down deforestation worldwide (6 december 2022)
✅ Nieuwe EU-bosstrategie voor 2030 - COM/2021/572 final (52021DC0572)
✅ EU-biodiversiteitsstrategie voor 2030
✅ EU Deforestation Regulation (EUDR) - COM/2021/706 final (52021PC0706)
✅ De Europese Green Deal - Europese Commissie / Raad van de Europese Unie
✅ The European Green Deal - COM/2019/640 final (52019DC0640)